Odessa to jedno z najpiękniejszych ukraińskich miast. Zachowało ono w całości strukturę urbanistyczną centrum portowego przełomu XVIII i XIX wieku. Zachowana struktura sieci ulic jest uznawana za wybitne osiągnięcie budownictwa miejskiego, które nie ma odpowiedników w innych regionach Ukrainy. Najlepiej zachowana jest dawna dzielnica Porto Franco (wolna strefa ekonomiczna). Na tym obszarze znajduje się obecnie ponad 300 zabytkowych budynków i pomników. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w Odessie to Bulwar Primorski z okrągłym placem i pomnikiem księcia de Richelieu, który tworzą oś kompozycyjną portowej części miasta.
O skali dziedzictwa kulturowego Odessy świadczy ilość funkcjonujących w niej instytucji –m.in. 8 muzeów państwowych (Odeskie Muzeum Sztuki Zachodniej i Wschodniej, Muzeum Sztuki Współczesnej, Odeskie Muzeum Sztuki, Odeskie Muzeum Literatury, Muzeum im. A. Puszkina, Odeskie Muzeum Historyczno-Krajoznawcze, Odeskie Muzeum Archeologii NAN Ukrainy, Muzeum Zbiorów A. Bleszczunowa) oraz muzea etnograficzne (Ukraina Stepowa, Kozacka, Historii Żydów Odessy, Greckiej Fundacji Kultury), 3 muzea wojskowo-historyczne, Muzeum Holocaustu, 9 muzeów tematycznych oraz kilkanaście galerii, teatrów i filharmonii.
Od ponad dwóch miesięcy – w obawie przed skutkami wojny – Odessa zabezpiecza swoje zabytki. Miasto już kilkukrotnie było celem ataków wojsk rosyjskich, ale na szczęście nie uszkodziły one jego historycznej tkanki. Zniszczenie miasta, które kandyduje na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, byłoby ogromnym ciosem dla światowego dziedzictwa kulturowego. Od 2019 Odessa należy także do sieci miast kreatywnych UNESCO, jako miasto literatury.
Fot. Wikipedia